- Năm 2009, Mark Zuckerberg tuyên bố: “Bạn chỉ có một bản sắc. Việc có hai con người khác nhau – cho công việc và đời tư – là thiếu trung thực.” Khi ấy, Facebook đang định hình nhận thức của hơn 350 triệu người, trở thành biểu tượng của kỷ nguyên “kết nối xã hội số”.
- 16 năm sau, Zuckerberg – từ chàng CEO mặc hoodie đến võ sĩ jiu-jitsu cởi trần – dần nhường vai trò “Bộ trưởng tư tưởng” cho Sam Altman, CEO OpenAI.
- ChatGPT, chỉ sau 3 năm, đạt 800 triệu người dùng mỗi tuần, gấp 40 lần Facebook ở cùng thời điểm phát triển. Hơn 10% người trưởng thành trên thế giới dùng chatbot này hàng tháng để viết thư, tìm thông tin, lập kế hoạch du lịch, thậm chí… tỏ tình.
- Nếu Zuckerberg “dạy chúng ta đăng bài”, thì Altman “dạy chúng ta ra lệnh” – prompting. Hai thập kỷ qua là hành trình “trình bày bản thân”, còn thập kỷ tới là “tạo dựng bản ngã”.
- Facebook giúp con người chỉnh sửa hiện thực, còn AI của Altman tái tạo thực tại. Với Sora hay công cụ “Ghiblified”, người dùng có thể biến ý tưởng thô thành video siêu thực, thậm chí đưa chính mình vào phim viễn tưởng.
- Trong khi Meta xây dựng “mạng người”, OpenAI xây dựng “phễu tư tưởng”: AI không dẫn link, mà tổng hợp và trả lời trực tiếp, làm thay đổi hoàn toàn mối quan hệ giữa người dùng và thông tin.
- Mạng xã hội từng kết nối con người nhưng cũng tạo ra buồng vọng (echo chambers). Altman lại mở ra kỷ nguyên “kết nối người – máy”, nơi ChatGPT trở thành bạn tâm sự, huấn luyện viên, thậm chí… người yêu ảo.
- Các nghiên cứu từ MIT Media Lab và OpenAI cảnh báo: người dùng “nặng” ChatGPT có xu hướng tăng cảm giác cô đơn, và một số vụ tự sát liên quan đến chatbot khiến Quốc hội Mỹ phải điều trần.
- Zuckerberg vẫn nắm 3,5 tỷ người dùng qua hệ sinh thái Meta và đang đầu tư mạnh vào AI tổng hợp (Superintelligence Labs) để bắt kịp Altman.
- Dù vậy, Altman đang tiến xa hơn: từ việc quản lý sự chú ý (như Facebook) sang định hình ý định và nhận thức của con người.
📌 Từ “kỷ nguyên mạng xã hội” đến “kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo”, vai trò của Sam Altman đã vượt khỏi phạm vi công nghệ – ông đang định hình cách chúng ta nghĩ, viết, và thể hiện bản thân. Nếu Zuckerberg từng dạy nhân loại “sống trực tuyến”, thì Altman đang khiến chúng ta “suy nghĩ cùng máy”, biến AI thành người đồng sáng tạo tư duy – và có lẽ, Bộ trưởng tư tưởng thật sự của thời đại số.
Tổng hợp.
