- Thống đốc California Gavin Newsom vừa ký ban hành SB 53, đạo luật đầu tiên tại Mỹ yêu cầu các phòng thí nghiệm AI lớn phải minh bạch về quy trình an toàn và bảo mật, đặc biệt trong việc ngăn chặn mô hình AI bị lợi dụng cho tấn công mạng hoặc chế tạo vũ khí sinh học.
- Luật giao cho Văn phòng Dịch vụ Khẩn cấp California (OES) quyền giám sát và buộc các công ty tuân thủ những quy trình an toàn đã công bố — nếu vi phạm, sẽ bị xử lý hành chính hoặc rút giấy phép hoạt động AI.
- Adam Billen, Phó chủ tịch chính sách công của Encode AI, nhận định đây là bước đột phá cân bằng giữa đổi mới và an toàn, đồng thời chứng minh “quản lý không nhất thiết kìm hãm sáng tạo.”
- Billen nhấn mạnh rằng phần lớn công ty đã có quy trình kiểm tra an toàn và phát hành model card, song một số “nới lỏng tiêu chuẩn” vì áp lực cạnh tranh, khiến luật như SB 53 trở nên cần thiết để đảm bảo cam kết an toàn không bị bỏ qua vì lợi nhuận.
- SB 53 được xem là phiên bản “nhẹ nhàng” hơn so với SB 1047, dự luật từng bị Newsom phủ quyết năm 2024 vì bị cho là quá hạn chế với doanh nghiệp. Lần này, SB 53 nhận được sự đồng thuận hiếm có giữa giới lập pháp và ngành công nghệ.
- Tuy nhiên, giới công nghệ Thung lũng Silicon vẫn tỏ ra dè dặt: Meta, Andreessen Horowitz, và các nhân vật như Greg Brockman (OpenAI) đang rót hàng trăm triệu USD vào siêu PAC để ủng hộ các chính trị gia “thân AI”, phản đối luật cấp bang.
- Các nhóm này từng vận động cho lệnh hoãn điều tiết AI 10 năm, song Encode AI đã liên minh hơn 200 tổ chức để đánh bại đề xuất đó. Dù vậy, Thượng nghị sĩ Ted Cruz hiện đang thúc đẩy SANDBOX Act, cho phép doanh nghiệp AI xin miễn trừ quy định liên bang trong 10 năm — điều Billen cho rằng sẽ xóa bỏ vai trò của các bang trong quản trị công nghệ.
- Billen nhấn mạnh: “Nếu thật sự muốn Mỹ thắng Trung Quốc trong cuộc đua AI, hãy tập trung vào kiểm soát xuất khẩu chip và chuỗi cung ứng – chứ không phải tiêu diệt luật cấp bang.”
- Các đạo luật như CHIP Security Act và CHIPS and Science Act đang cố ngăn việc rò rỉ chip AI tiên tiến sang Trung Quốc, nhưng Nvidia và OpenAI bày tỏ lo ngại về tác động kinh tế. Chính quyền Trump cũng có động thái mâu thuẫn khi vừa mở rộng lệnh cấm xuất khẩu, vừa cho phép bán lại chip đổi lấy 15% doanh thu.
- Billen kết luận rằng SB 53 thể hiện sức sống của nền dân chủ và chủ nghĩa liên bang Mỹ — dù “xấu xí và rối rắm”, nhưng đó là quy trình hợp tác giữa nhà nước và doanh nghiệp để đạt cân bằng giữa tự do sáng tạo và an toàn xã hội.
- 📌 Luật An toàn AI mới của bang California Mỹ đánh dấu cột mốc lịch sử khi California trở thành bang đầu tiên buộc phòng thí nghiệm AI công khai quy trình an toàn và chịu giám sát thực tế. Dù ngành công nghệ lo sợ bị “trói chân”, nhiều chuyên gia xem đây là mô hình mẫu cho thế giới, chứng minh rằng quản lý thông minh có thể cùng tồn tại với đổi mới, chứ không đối nghịch.
