- Mục tiêu chiến lược: Trong bản dự thảo kế hoạch 5 năm lần thứ 15 (2026–2030), Trung Quốc đặt trọng tâm vào AI và chất bán dẫn, coi đây là hai “mặt trận quyết định” để đạt mục tiêu dẫn đầu toàn cầu về khoa học – công nghệ vào năm 2035.
- Bối cảnh cạnh tranh: Sự cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt, đặc biệt khi Mỹ và đồng minh siết chặt kiểm soát xuất khẩu chip tiên tiến, hạn chế Trung Quốc tiếp cận công nghệ sản xuất bán dẫn hiện đại.
- Thành tựu giai đoạn 14 (2021–2025):
o Đầu tư R&D quốc gia tăng 48% so với năm 2020.
o Số lượng nhà nghiên cứu lớn nhất thế giới.
o Thứ hạng đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) tăng lên vị trí thứ 10.
o Dẫn đầu thế giới 5 năm liên tiếp về số lượng bài báo khoa học có ảnh hưởng cao và đơn đăng ký bằng sáng chế quốc tế. - Lĩnh vực dẫn đầu hiện nay:
o Thám hiểm không gian (đặc biệt là chương trình Mặt Trăng và sao Hỏa).
o Hạ tầng 5G với độ phủ và tốc độ thương mại hóa hàng đầu thế giới.
o Năng lượng xanh, bao gồm pin lưu trữ, năng lượng mặt trời và xe điện. - Nhưng điểm yếu then chốt:
o Ngành bán dẫn (semiconductors) vẫn phụ thuộc lớn vào nhập khẩu thiết bị quang khắc, vật liệu và phần mềm thiết kế chip.
o Trong AI, dù Trung Quốc dẫn đầu về quy mô dữ liệu, nghiên cứu học thuật và ứng dụng, nhưng các mô hình nền tảng (foundation models) và chip AI vẫn bị kìm hãm bởi hạn chế phần cứng. - Định hướng kế hoạch 15:
o Tăng tốc đầu tư công vào công nghệ lõi, đặc biệt là vật liệu bán dẫn thế hệ mới và AI từ cốt lõi (AI-native).
o Thiết lập các trung tâm nghiên cứu quốc gia hợp tác với doanh nghiệp tư nhân, nhằm rút ngắn chu kỳ R&D.
o Mở rộng chương trình nhân tài quốc tế, thu hút nhà khoa học nước ngoài và chuyên gia Trung Quốc hồi hương.
o Tập trung ứng dụng AI trong công nghiệp, y tế, quốc phòng và đô thị thông minh, đồng thời thúc đẩy chip nội địa dành cho AI (NPU, GPU). - Bộ trưởng Khoa học & Công nghệ Doãn Hạc Quân (Yin Hejun) nhấn mạnh tại buổi họp báo ngày 18/9 rằng giai đoạn 2026–2030 sẽ là “thời kỳ then chốt mang tính quyết định” để Trung Quốc đạt đột phá trong đổi mới khoa học và củng cố năng lực cạnh tranh toàn cầu.
- 📌 Sau khi đã thống trị 5G, năng lượng xanh và không gian, Trung Quốc đang chuyển trọng tâm sang AI và chip bán dẫn – hai lĩnh vực bị phương Tây kìm hãm mạnh nhất. Kế hoạch 5 năm tới: Tăng tốc đầu tư công vào công nghệ lõi, đặc biệt là vật liệu bán dẫn thế hệ mới và AI. Thiết lập các trung tâm nghiên cứu quốc gia hợp tác với doanh nghiệp tư nhân. Mở rộng chương trình nhân tài quốc tế, thu hút nhà khoa học nước ngoài và chuyên gia Trung Quốc hồi hương. Tập trung ứng dụng AI trong công nghiệp, y tế, quốc phòng và đô thị thông minh, đồng thời thúc đẩy chip nội địa dành cho AI (NPU, GPU).
