- Ngày 4/4/2025, Trung Quốc áp hạn chế xuất khẩu 7 nguyên tố đất hiếm (REEs) như samarium, dysprosium, terbium… dưới hình thức siết cấp phép. Đây đều là khoáng sản “thiết yếu” theo Bộ Mỏ Ấn Độ.
- Quá trình nhập khẩu hiện kéo dài 40–45 ngày, phải qua nhiều bước hành chính phức tạp giữa Tổng cục Ngoại thương Ấn Độ, Đại sứ quán Trung Quốc tại New Delhi, MOFCOM và các nhà xuất khẩu Trung Quốc.
- Hơn 11 tuần sau lệnh hạn chế, dù nhiều hãng xe đã nhận xác nhận từ Đại sứ quán Trung Quốc, chưa một đơn vị nào được MOFCOM phê duyệt, khiến sản xuất ô tô và EV bị đe dọa dừng trệ.
- Năm 2024–25, Ấn Độ nhập 93% đất hiếm từ Trung Quốc, buộc phải tạm ngưng thỏa thuận xuất khẩu 13 năm với Nhật để giữ nguồn cung trong nước.
- Bộ Công Thương tổ chức nhiều cuộc họp với doanh nghiệp để đẩy nhanh sản xuất nội địa, tìm vật liệu thay thế và mở rộng chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, thiếu công nghệ tinh luyện và sản xuất nam châm REE là trở ngại lớn.
- Dù IREL là đơn vị sản xuất REE duy nhất tại Ấn Độ, nước này vẫn chưa thể chuyển oxit thành nam châm – quy trình cực kỳ kỹ thuật. Nhà máy của Midwest Group ở Hyderabad sẽ đi vào hoạt động trong 6 tháng, nhưng đến 2030 mới đạt 5.000 tấn/năm – chỉ bằng 10% nhu cầu nhập hiện tại.
- Trong khi nhiều nước cũng gặp khó khăn do hạn chế của Trung Quốc, thì Ấn Độ đang yếu thế hơn Mỹ và châu Âu, không có đòn bẩy thương mại hay công nghệ để đối trọng.
- Trung Quốc từng dùng đất hiếm để ép Nhật năm 2010 và gần đây siết với Mỹ dù đã “đình chiến” tại London và Geneva. Việc chỉ cấp phép 6 tháng cho Mỹ là chiến lược giữ thế mặc cả dài hạn.
- Bắc Kinh khả năng cao sẽ chỉ phê duyệt vừa đủ để Ấn Độ không thể dự trữ. Với lòng tin chính trị thấp giữa hai nước, Ấn Độ có nguy cơ bị Trung Quốc “bóp nghẹt” bất cứ lúc nào, kể cả thời bình hay khủng hoảng biên giới.
- Tái chế là hướng đi triển vọng, nhưng Ấn Độ mới chỉ xử lý 22% trong 62 triệu tấn rác điện tử hàng năm. Đề án 1.500 crore INR (180 triệu USD) cho tái chế khoáng sản vẫn chưa được triển khai.
- Hầu hết công nghệ đất hiếm thay thế ở Ấn Độ còn đang ở giai đoạn R&D, sản lượng motor từ các startup chưa đủ đáp ứng nhu cầu thực tế.
📌 Dù sở hữu trữ lượng đất hiếm lớn, Ấn Độ vẫn phụ thuộc 93% vào nguồn từ Trung Quốc. Các biện pháp hạn chế xuất khẩu mới từ Bắc Kinh khiến chuỗi cung ứng ô tô và xe điện Ấn Độ tê liệt, chưa có lối thoát trong ngắn hạn. Với năng lực nội địa còn yếu và thiếu đòn bẩy chiến lược, New Delhi cần gấp rút thực hiện chiến lược đa hướng – đầu tư công nghệ, đẩy mạnh tái chế và thiết lập chuỗi cung ứng phi Trung Quốc để đảm bảo an ninh năng lượng và công nghiệp.
Tổng hợp
