- Liên minh châu Âu (EU) vẫn chưa thống nhất cách áp dụng Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) đối với ChatGPT, dù chatbot này đã vượt ngưỡng 120 triệu người dùng hàng tháng tại châu Âu. Quyết định chính thức dự kiến chỉ có vào giữa năm 2026.
- ChatGPT đã nằm trong phạm vi điều chỉnh của Đạo luật AI (AI Act) từ tháng 8/2025, buộc OpenAI phải đánh giá và giảm thiểu rủi ro, nếu không có thể bị phạt tới 15 triệu euro (≈ 16,1 triệu USD).
- Với lượng người dùng vượt 45 triệu/tháng, ChatGPT còn thuộc nhóm nền tảng rất lớn (VLOP/VLOSE) theo DSA – nghĩa là có thể chịu mức phạt tới 6% doanh thu toàn cầu nếu vi phạm.
- Vấn đề trọng tâm là phạm vi định danh: Liệu EU chỉ coi ChatGPT như công cụ tìm kiếm, hay như một nền tảng AI toàn diện. Phạm vi càng rộng, nghĩa vụ tuân thủ và báo cáo rủi ro của OpenAI càng lớn.
- Các rủi ro mà ChatGPT phải báo cáo gồm: ảnh hưởng đến bầu cử, sức khỏe cộng đồng, quyền cơ bản, và thiết kế hệ thống gợi ý (recommender systems).
- OpenAI thừa nhận có 1,2 triệu người dùng mỗi tuần sử dụng ChatGPT trong bối cảnh “có ý định tự tử”, và rằng “trong một số trường hợp hiếm, mô hình có thể không phản ứng đúng cách”.
- Các chuyên gia pháp lý như Mathias Vermeulen (AWO Agency) cảnh báo OpenAI sẽ phải “nâng cấp toàn diện” quy trình kiểm soát rủi ro, vì DSA không chấp nhận cách làm mang tính “tự nguyện” như trước.
- Nếu bị phân loại toàn diện, OpenAI có thể phải triển khai cơ chế “thông báo và xử lý nội dung” (notice-and-action), tương tự các mạng xã hội lớn.
- DSA và AI Act có nguy cơ chồng chéo: AI Act phân loại theo mức độ rủi ro (cao, giới hạn, tối thiểu), trong khi DSA yêu cầu đánh giá rủi ro “hệ thống” (bầu cử, sức khỏe, quyền cá nhân).
- Một số nhà nghiên cứu như João Pedro Quintais cảnh báo sự không đồng bộ giữa hai luật có thể tạo “lỗ hổng quản lý”, giúp các công ty AI như OpenAI hưởng lợi từ quy chế “vùng an toàn” (safe harbor).
📌 EU đang đối mặt bài toán lớn: làm sao kiểm soát ChatGPT khi luật hiện hành chưa kịp theo kịp tốc độ phát triển AI tạo sinh. Với 120 triệu người dùng/tháng và nguy cơ phạt 6% doanh thu toàn cầu, OpenAI sẽ trở thành phép thử đầu tiên cho năng lực quản trị AI của châu Âu – nhưng ít nhất phải chờ đến nửa cuối năm 2026 mới có câu trả lời.
Tổng hợp
