- Trái với hình ảnh “thả nổi” công nghệ, chính phủ Mỹ thực tế đang kiểm soát chặt nền tảng cốt lõi của hệ sinh thái AI. Trong khi công chúng tập trung vào các ứng dụng như chatbot hay công cụ tạo ảnh, Washington lại can thiệp sâu vào chip, siêu máy tính và dữ liệu huấn luyện – nền móng của trí tuệ nhân tạo.
- Dưới thời cả Trump lẫn Biden, Mỹ đều thực thi chính sách kiểm soát xuất khẩu chip AI tiên tiến, đặc biệt là ngăn Trung Quốc tiếp cận phần cứng mạnh. Biden còn hạn chế chia sẻ “model weights” – phần trọng số quyết định cách AI tạo phản hồi.
- Trong khi đó, chính quyền Trump đàm phán hợp tác sản xuất chip với UAE để củng cố chuỗi cung ứng chiến lược. Hai chính quyền tưởng đối lập nhưng cùng theo đuổi chủ nghĩa can thiệp có tính chọn lọc – “nới ở bề mặt, siết ở lõi”.
- Sự khác biệt giữa Mỹ và châu Âu thể hiện rõ: EU AI Act tập trung cấm các ứng dụng “nguy cơ cao” như AI trong y tế hay giám sát, còn Mỹ chuyển hướng sang kiểm soát tầng hạ tầng – chip, trung tâm dữ liệu, thuật toán, và quyền truy cập tài nguyên tính toán.
- Trung Quốc cũng áp dụng cách tiếp cận tương tự nhưng vì lý do chính trị – hạn chế deepfake và nội dung sai lệch, đảm bảo “chủ quyền thuật toán”.
- Bản chất của “phi điều tiết” tại Mỹ thực chất là điều tiết ngầm qua thương mại và an ninh quốc gia. Các quy định mang tên kỹ thuật như “Implementation of Additional Export Controls” hay “Supercomputer and Semiconductor End Use” che giấu bản chất chính trị của chúng.
- Các nhà nghiên cứu gọi đây là làn sóng điều tiết AI thứ ba – kết hợp bảo vệ xã hội (theo mô hình châu Âu) và an ninh quốc gia (theo mô hình Mỹ-Trung), nhằm tránh phân mảnh và trùng lặp.
- Như hai tác giả Sacha Alanoca và Maroussia Lévesque nhận định: “Chính sách AI của Mỹ không phải buông tay, mà là tái định nghĩa nơi điều tiết xảy ra – bề mặt nhẹ, trung tâm siết chặt.”
- Nếu Mỹ tiếp tục duy trì “ảo tưởng phi điều tiết”, mọi nỗ lực thiết lập khung quản trị AI toàn cầu sẽ trở nên rỗng tuếch, vì quốc gia có phòng thí nghiệm AI lớn nhất thế giới thực tế vẫn đang kiểm soát sâu.
📌 Đừng để bị đánh lừa: Trái với hình ảnh “thả nổi” công nghệ, chính phủ Mỹ thực tế đang kiểm soát chặt nền tảng cốt lõi của hệ sinh thái AI. Chính sách AI của Mỹ là can thiệp có chủ đích: buông lỏng ở tầng ứng dụng để thúc đẩy đổi mới, nhưng nắm quyền kiểm soát tuyệt đối ở tầng hạ tầng – chip, dữ liệu và mô hình nền tảng. Đó là chiến lược quyền lực mềm kiểu mới, nơi công nghệ trở thành công cụ chính trị trong cuộc cạnh tranh bá quyền AI toàn cầu.
Tổng hợp.
